به گزارش مشرق، گری سیک استاد دانشگاه کلمبیا که بر موضوعات مربوط به خاورمیانه و بخصوص ایران فعالیت می‌کند. وی در دوران ریاست جمهوری جرالد فورد، جیمی کارتر و رونالد ریگان از اعضای شورای امنیت ملی دولت آمریکا بوده است.
گری سیک در گفت و گو با ندای انقلاب تحلیل خود را درباره وقایع سوریه بیان کرده است.

گری سیک، مشاور اسبق امنیت ملی کاخ سفید......
* بسیاری از تحلیلگران معتقدند حمله به سوریه در حقیقت تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا نبوده، بلکه اوباما به خاطر این‌که اعلام کرده بود خط قرمز در سوریه استفاده از سلاح شیمیایی است، اکنون مجبور به گرفتن این تصمیم شده است. به نظر شما چه کسی اوباما را به سمت حمله به سوریه سوق می‌دهد و چرا؟
گری سیک: آن‌چه به یقین می‌دانیم این است که نظام‌های پادشاهی خلیج فارس حمله به سوریه را به عنوان یک گزینه مطرح کردند؛ از جمله حکومت‌های عربستان سعودی و قطر که از شورشیان حمایت می‌کنند و دیگر نیروهای مخالف دولت اسد که می‌دانستند اقدام نظامی توسط دولت آمریکا علیه دولت بشار اسد به آن‌ها کمک خواهد کرد. در بین کشورهای دیگر هم مثلاً ترکیه از این حمله سود زیادی می‌برد. اما مردم آمریکا به هیچ وجه از این حمله حمایت نکردند و در فضای بین‌الملل نیز کسی از این اقدام استقبال نکرد. به نظر من آن‌چه اوباما انجام داد. امروز نسبت به گذشته اراده بسیار قوی‌تری برای استفاده از گزینه‌های غیر نظامی وجود دارد. بنابراین صرف‌نظر از این‌که هدف اصلی اوباما چه بوده، این تهدید نظامی در حقیقت روند رسیدن به راه‌حل در سوریه را به جلو برد. 
توافقنامه اخیر بین «جان کری» وزیر خارجه آمریکا و «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه، دست‌آورد بسیار مهمی بود؛ لاوروف اعلام کرد که در صورت استفاده اسد از سلاح‌های شیمیایی، روسیه قطعنامه پیشنهادی آمریکا مبنی بر اقدام نظامی سوریه را خواهد پذیرفت. بنابراین نتیجه این اقدام غیر قانونی، برقراری مذاکره بین آمریکا و روسیه شد و این‌که موسکو پذیرفت در صورت عدم همکاری دولت سوریه، نهایتاً با استفاده از گزینه نظامی موافقت کند. پس اتفاقاتی که افتاد منجر به نتیجه‌ای شد که به نظر من کاملاً مثبت است و همه باید از این نتیجه رضایت داشته باشند؛ ایران باید رضایت داشته باشد؛ روسیه باید رضایت داشته باشد. آن‌هایی که ناامید شدند، اولاً، آن دسته از افراد درون آمریکا بودند که به دنبال حمله به سوریه بودند و ثانیاً، آن دسته از افراد درون سوریه که منتظر بودند تا آمریکا وارد سوریه شود و به جای آن‌ها علیه دولت اسد بجنگد. این افراد از نتیجه به دست آمده ناراضی هستندو باید منتظر اعتراض آن‌ها هم باشیم. اما اگر راه‌حل مسالمت‌آمیز را در نظر بگیریم، به اعتقاد من آن‌چه اتفاق افتاد، کاملاً در جهت مسالمت‌آمیز بود و دست‌آورد بسیار مهمی به شمار می‌آید.
گری سیک مشاور اسبق امنیت ملی کاخ سفید......
* پس از طرح پیشنهاد توسط روسیه و پاسخ دولت آمریکا، مقامات اسرائیلی و همچنین مخالفان دولت اسد اعتراض‌های زیادی کردند. به نظر شما این افراد می توانند اوباما را وادار کنند تا پیشنهاد روسیه را نپذیرد؟
گری سیک: خیر. این پیشنهاد قبل از اعمال نفوذ اسرائیل پذیرفته شده است. به علاوه، همان‌طور که گفتم، هم اسرائیل و هم مطمئناً مخالفان سوری با حمله آمریکا به سوریه موافق بودند؛ زیرا این حمله در جهت اهداف آن‌ها بود. اما به عقیده من، آمریکا باید بر اساس منافع ملی خود تصمیم بگیرد نه منافع دیگران. راه‌حل مسالمت‌آمیز برای مسئله استفاده از سلاح‌های شیمیایی بسیار مطلوب‌تر از توسل به راه‌حل نظامی است. هر دو راه‌حل، چه مسالمت‌آمیز و چه نظامی، کاملاً غیر قابل پیش‌بینی هستند و نمی‌توان آینده و نتیجه‌شان را پیش‌بینی کرد؛ اما حتی در چنین شرایطی هم راه‌حل مسالمت‌آمیز ترجیح دارد.

* اگر همه چیز طبق توافق روسیه و آمریکا پیش برود، به نظر شما نتیجه این توافق چه می‌شود؟ آیا موجب پایان درگیری در سوریه می‌شود یا صرفاً از حمله نظامی به سوریه جلوگیری می‌کند؟
گری سیک: خیر. من این توافق را راه‌حلی برای جنگ داخلی در سوریه نمی‌دانم. البته در خوش‌بینانه‌ترین حالت این اتفاق هم ممکن است بیفتد؛ اگر سوریه به خواسته جامعه بین‌الملل عمل کند و سلاح‌های شیمیایی خود را از بین ببرد. این کار ممکن است موجب آغاز مذاکرات شود و به نوعی راه‌حل برای پایان جنگ داخلی سوریه منجر گردد. اما به نظر من این یعنی انتظار بیش از حد داشتن. گام بعدی در شرایط کنونی، اعزام بازرس برای شناسایی محل‌های ذخیره و ساخت سلاح‌های شیمیایی است. در متن توافقنامه هم آمده که اولین اقدام، نابود کردن ابزار ساخت سلاح‌های شیمیایی است. به این ترتیب، به جای آن‌که از همان ابتدا به سراغ بمب‌ها و کلاهک‌های شیمیایی برویم، باید تجهیزاتی را از بین ببریم که این مواد شیمیایی را با هم ترکیب و برای استفاده در کلاهک‌ها آماده می‌کنند. از دید تخصصی هم این روش بسیار هوشمندانه است. با این حال، به نظر من یکی از مواردی که جایش در این توافقنامه خالی است این است که چه کسی از بازرسین محافظت خواهد کرد، زمانی که درون سوریه و در وسط یک جنگ داخلی هستند. این سؤال بزرگی است که به نظر من در شورای امنیت درباره آن بحث خواهد شد.
گری سیک مشاور اسبق امنیت ملی کاخ سفید......
* پیش‌بینی شما درباره آینده نزدیک و ماه‌های آینده در سوریه چیست؟
گری سیک: من به هیچ وجه نمی‌توانم آینده سوریه را پیش‌بینی کنم. اگر یک هفته پیش از من می‌پرسیدید آیا توافق بین روسیه و آمریکا برای از بین بردن سلاح‌های شیمیایی سوریه برقرار می‌شود یا خیر، من این توافق را غیر ممکن می‌دانستم. اما این اتفاق در کم‌تر از یک هفته افتاد. بنابراین به نظر من در آینده هم بارها غافلگیر خواهیم شد. سوریه برای برگرداندن شرایط به سود خود و قطع حمایت‌ها از مخالفان تلاش زیادی خواهد کرد. به عقیده من در این جهت موفقیت‌های زیادی کسب نخواهند کرد؛ اما به هر حال می‌توانند تلاش خود را بکنند. رویداد قابل پیش‌بینی دیگر در صورتی که این توافق طبق برنامه به شورای امنیت برود، برگزاری ادامه گفتگوها در این شورا است؛ اما باز هم نمی‌دانیم نتیجه این گفتگوها چه خواهد شد. نمی‌دانیم برای حفاظت از بازرس‌هایی که به سوریه می‌روند چه اقدامی انجام خواهد شد. هنوز پیچ و خم‌ها و سؤالات بی‌جواب بسیاری وجود دارد؛ بنابراین من به هیچ وجه آینده را پیش‌بینی نمی‌کنم.

*فرانسه پس از توافق آمریکا و روسیه، اعلام کرد که همچنان به رساندن سلاح به مخالفان در سوریه ادامه خواهد داد. شما نقش کشورهایی نظیر فرانسه و انگلیس را در بحران سوریه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
گری سیک: کشورهای بسیار زیادی در مسئله سوریه دخیل هستند. البته فرانسه منافع خاصی در سوریه دارد؛ زیرا سوریه در گذشته تحت حاکمیت این کشور بوده و همواره رابطه خاصی با سوریه داشته است؛ هر چند پاریس در سال‌های اخیر نفوذ زیادی در دمشق نداشته است. اما نقش فرانسه و انگلیس به عقیده من به اندازه عربستان سعودی، قطر، ترکیه و حتی عراق اهمیت ندارد؛ زیرا در عراق هم نیروهای بسیاری هستند که موضعشان به نفع یا علیه بشار اسد است. بسیاری از این نیروها که حامی مخالفان دولت سوریه هستند، برای این افراد سلاح ارسال می‌کنند و این جنگ را زنده نگه می‌دارند. به نظر من این افراد همچنان به مسلح کردن مخالفان ادامه خواهند داد تا با این اهرم به بشار اسد نشان دهند که عقب‌نشینی از توافق اخیر به ضرر او است. در درازمدت نیز اگر شرایط به خوبی پیش برود و توافقی در زمینه سلاح‌های شیمیایی حاصل شود، این احتمال وجود دارد که ارسال سلاح برای مخالفان نیز متوقف شود. اما در کوتاه‌مدت، شرایط مثل گذشته ادامه خواهد داشت. 
گری سیک مشاور اسبق امنیت ملی کاخ سفید......
* شما اشاره کردید که کشورهای زیادی در بحران سوریه نقش دارند؛ عربستان سعودی، فرانسه و انگلیس گاهی اقداماتی انجام می‌دهند که به نظر می رسد با سیاست‌های آمریکا مغایرت دارد. به نظر شما این مغایرت در واقع یک تقسیم وظیفه است یا هر کشوری در حقیقت بر اساس سیاست‌های خود موضع می‌گیرد؟
گری سیک: هر یک از این کشورها درباره سوریه سیاست خود را دارد. به عنوان مثال، سیاست عربستان سعودی حمایت از برخی گروه‌ها است؛ که ممکن است دقیقاً با سیاست آمریکا منطبق باشد و واشنگتن هم از همان گروه‌ها حمایت کند. ممکن است ریاض از برخی گروه‌ها حمایت کند در حالی که دولت آمریکا از آن گروه‌ها حمایت نمی‌کند. بنابراین تفاوت‌ها در سیاست‌های کشورها واقعی است. ترکیه امیدوار است آمریکا نقش فعال‌تری را در مقایسه با گذشته ایفا کند؛ بنابراین تلاش دارد تا شرایط را سریع‌تر پیش ببرد. با این حال، بیش از حد جلو نمی‌روند و سیاست‌های خود را با آمریکا هماهنگ می‌کنند. اردن که تعداد بسیار زیادی از پناهندگان سوری را در خود جای می‌دهد، همکاری نزدیکی هم با آمریکا دارد. این شرایط باید برای ایران هم آشنا باشد که بسیاری از مردم افغانستان، ابتدا به خاطر طالبان و بعدها نیز به دلیل حمله آمریکا، به درون ایران هجوم آوردند. این مسئله پس از سال‌ها همچنان در مرزهای دو کشور ادامه دارد. اردن هم با شرایطی کاملاً مشابه مواجه است. اکنون دو میلیون پناهنده سوری وجود دارند که برای کشوری با این اندازه رقمی بی‌نهایت بزرگ است. حتی اگر این روند همین فردا هم متوقف شود، باز هم مشکل بزرگی به وجود آمده که همه کشورهای منطقه در آن سهیم هستند؛ لبنان، ترکیه، عراق، و به ویژه اردن. همه کشورهای منطقه به نوعی با این مشکل درگیر هستند؛ چه در دفاع از مخالفان دولت سوریه و چه در پذیرش پناهندگانی که از سوریه می‌گریزند. کاش می‌توانستم بگویم که این توافق اخیر اولین گام برای پایان دادن به جنگ داخلی است؛ این دیدگاه خوش‌بینانه‌ای است؛ اما در شرایط کنونی نمی‌توان این دیدگاه را محتمل دانست.